Перевод: со всех языков на русский

с русского на все языки

нартыху гуэдз

  • 1 нартыху

    бот. кукуруза ( Lea mays)
    / ¦ кукурузный
    / Сэмб (сэмбхэр) къызыдэкIэ гъавэ къэкIыгъэ; а абы и хьэдзэхэр.
    Нартыху хьэсэ. Нартыху мэжаджэ.
    Нартыху ныкъуэ хуэдзын дать кому-л. знать, понять о желании познакомиться.
    нартыху банэ рисовая кукуруза ( сорт)
    / Хьэдзэ жьгъей папцIэ цIыкIухэр зытет, бгъэлыгъуэмэ фIыуэ пIэнкI нартыху лъэпкъыгъуэ.
    Нартыху банэр гъэпIэнкIын.
    нартыху бзий стебель кукурузы
    / Нартыху сэмбыр къызыкIэрыкIэ пкъы.
    * Къожэбзэх уэшхыпсыр нартыху бзийм. Iуащхь.
    / Зи хьэдзэхэр мыину, цIууэ, жэпкъым зэгулIыпауэ тету щыт нартыху лъэпкъщ.
    нартыху жэпкъ кукурузная кочерыжка
    / Нартыху хьэдзэхэр зытрагъэлъэлъа жэпкъ.
    Нартыху жэпкъыр гъэсыныпхъэу къагъэсэбэп.
    нартыху къыдэчыжыгъуэ время сбора, уборки кукурузы
    / Нартыхур щыIуахыж, къыщрахьэлIэж зэман.
    нартыху къуэж побег кукурузу
    / Нартыхум къыкIэщIэкIэ гуэж.
    Нартыху къуэжхэр къуэчын.
    нартыху лэкъум кукурузная лепешка (лакум)
    / Нартыху хьэжыгъэм къыхэщIыкIа лэкъум.
    нартыху сэмб початок кукурузы
    / Хьэдзэхэр зытет нартыху жэпкъым и фампIэ.
    нартыху тхъахуэ листья початка кукурузы
    / Нартыхур зыдэмытыж сэмб.
    нартыху хьэкъуей череззерница у кукурузы
    / Хьэдзэхэр зэкIэщIэпхъауэ зытет нартыхущхьэ.
    нартыху щхьэц кукурузное рыльце
    / Щхьэцым ещхьу бапхъэу нартыху сэмбым дищIэр.
    Нартыху щхьэц зэхуэхьэсын.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > нартыху

  • 2 гарц

    устар. гарнец
    / Япэм нартыху, гуэдз с. ху. ирапщу щыIа щапхъэ (литри 3, 28 хъууэ).
    * ЛIыжьым нартыху иригъэхьэжам щхьэлтетым хьэжыпщIэу гарцищ хихащ. фольк.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > гарц

  • 3 тажьджэ

    плетённый кузов, который ставится на арбу при перевозке каких-л. грузов
    / Нартыху, гуэдз с. ху. щралъхьэкIэ нэхъыбэ ихуэн папщIэ чыуэ хуауэ гум трагъэувэр.
    * ПщыIэм и шындэбзиймкIэ кIэрыт тажьджэм нартыху {Алий цIыкIу} хикIутащ. Щ. Т.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > тажьджэ

  • 4 гъавэ

    I 1. хлеб; зерновые культуры
    / Зи хьэдзэм ерыскъы къыхащIыкI къэкIыгъэ.
    Гъавэ бэв. Гъавэ щIапIэ. Гъавэр Iухыжын.
    * Гъавэ лъэпкъыгъуэхэм щыщу къэбэрдейхэм нэхъыбэу ящIэу щытар мэшщ. Н. Ш. Уэгъу гъавэр дыгъэрыжьэщи, уэлбанэ гъавэр дошэсей. (погов.) ГъавэщIэ къыпIэрымыхьэу гъавэжьым уемылъэстауэ. (погов.)
    2. зерно
    / Апхуэдэ къэкIыгъэхэм я хьэдзэ.
    * Зи вакъэ зэвымрэ зи гъавэ мащIэмрэ гузэвэгъуэ щыщIэркъым. (погов.)
    гъавэ къехьэлIэжьыгъуэ = гъавэ Iухыжыгъуэ.
    гъавэ щIапIэ поле, предназначенное для возделывания зерновых культур
    / Гъавэ щагъэкI щIыпIэ; хьэсэ.
    Гъавэ щIапIэ псори яващ. ХъупIэмрэ гъавэ щIапIэмрэ зэпылъщ.
    / Нартыху, гуэдз. с. ху. зырашалIэ, зрат мэкъумэш IуэхущIапIэ.
    * АдэIуэкIэ щытщ гъавэ IыхыпIэр, вокзалыщIэр, IуэхущIапэ Iэджэ... Iуащхь.
    гъавэ Iухыжыгъуэ хлебоуборка, пора уборки урожая
    / Гъавэ щыIуахыж зэман.
    Гъавэ Iухыжыгъуэ зэманыр къэсащ.
    II кубано-зеленчукские см. ху II.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > гъавэ

  • 5 къехьэлIэжын

    (кърехьэлIэж) перех. гл. 1. поднести кого-что-л. к кому-чему-л. обратно
    / Гъунэгъу къыхуэщIыжын, къыбгъэдыхьэжын.
    Къэпыр гум къехьэлIэжын.
    2. убрать ( урожай)
    / Iухыжын, зэщIэкъуэжын (нартыху, гуэдз с. ху.).
    * Гъавэр кърахьэлIэжри цIыхухэр я унэ итIысхьэжат, щIымахуэми зыхуащIат. Щ. Ам.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > къехьэлIэжын

  • 6 хьэжыгъэ

    мука
    / Гъавэ хьэжа.
    Хьэжыгъэ пхъашэ. Нартыху хьэжыгъэ ухуэнщIын. Гуэдз хьэжыгъэ.
    * Дэ зэикI гуэдз хьэжыгъэ диIэтэкъым, уеблэмэ си анэм зэзэмызэ дыдэт нартыху хьэжыгъэ хупцIынэм хэудэ хиудэну щыхузэфIэкIыр. Хь. Хь. Зы тхьэмыщкIэ гуэрым хьэжыгъэ ихуэнщIыну и гъунэгъум кхъузанэ къыIихащ. Н. Ш. Щхьэлыр къэувыIэжмэ, хъурт, арщхьэкIэ щIалэ цIыкIухэр абы щхьэкIэ гузавэрт. Iуащхь.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > хьэжыгъэ

  • 7 аркъэ

    I водка
    / Гуэдз, хьэ, нартыху сытхэм къыхащIыкI фадэ гуащIэ.
    Урыс аркъэ.
    * Хьэмоц хъущIэурэ аркъэ птулъкIэм и щхьэр Iуех. Д. Хь. Жэмал аркъэр пимычыпэми, нэхъ мащIэу ефэн мурадыр и гум илъ зэпыту псэут. Къ. Хь.
    II см. аракъэ-тIэ I.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > аркъэ

  • 8 гъашэ

    I полба ( злак)
    / Япэм ящIэу щыта гуэдз лъэпкъ.
    II метелка ( кукурузы)
    / Нартыху щхьэкIэм къыдидз гъэгъа.
    Нартыхум гъашэ къыдидзын.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > гъашэ

  • 9 ещэбэкIын

    (йощэбэкI) неперех. гл. 1. быть, оказаться мягче чего-л.
    / Зыгуэрым нэхърэ нэхъ щабэу щытын.
    Гуэдз хьэжыгъэр нартыху хьэжыгъэм йощэбэкI.
    2. переносное быть, оказаться мягким в отношении кого-л.
    / Зыгуэрым щабэу хущытын.
    * Хъымсад сыт хуэдизкIэ пхъухэм я анэ ткIийуэ щытами, ар КIулацэ емыщэбэкIын лъэкIакъым. КI. Т.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > ещэбэкIын

  • 10 зэхэлъэлъэн

    I (зэхолъалъэ) неперех. гл. расколоться на мелкие куски, разбиться вдребезги
    / ЦIыкIу-цIыкIуу зэхэкъутэн, щыкъуейуэ лъэлъэн.
    {ПтулъкIэр} джэрэзурэ кIуэри къэсыпа танкым и къиплъыпIэ дыдэр здиIэ натIэм техуэри зэхэлъэлъащ. Р. д. МыщэтхьэкIумэ жыгыжь гуэр къричри гум къыщригъэукIурием, гур зэхэлъэлъащ. Черк. таур.
    II (зэхолъалъэ) неперех. гл. смешаться (напр. о сыпучих или мелких веществах)
    / Зэхыхьэн, зэхэхутэн (жьгъей, щащэ сыт хуэдэхэр).
    Гуэдз хьэдзэхэмрэ нартыху хьэдзэхэмрэ зэхэлъэлъэн.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > зэхэлъэлъэн

  • 11 зэхэухуэнщIэн

    (зэхеухуанщIэ) перех. гл. просеивая соединить что-л. разнородное (напр. муку разных сортов)
    / Кхъузанэм щIэгъэкIыурэ, зэхэгъэлъэлъэн (хьэжыгъэ зэмылIэужьыгъуэхэр), зыр зым хэухуэнщIэн, ухуэнщIурэ зэхэгъэхьэн. Фызым гуэдз хьэжыгъэрэ нартыху хьэжыгъэрэ зэхиухуэнщIащ.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > зэхэухуэнщIэн

  • 12 мэкъумэш

    1. урожай
    / ЩIым къытрах къулеигъэ.
    Мэкъумэш бэв. Мэкъумэшыр къехьэлIэжын.
    2. сельское хозяйство ¦ сельскохозяйственный
    / ЩIым елэжьыныгъэ, къэкIыгъэхэр (гуэдз, нартыху с. ху.) гъэкIыныгъэ; апхуэдэ лэжьыгъэм пыщIа, щыщ, ехьэлIа. Мэкъумэш лэжьыгъэ.

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > мэкъумэш

  • 13 хьэдзэхэкI

    зерновые
    / Хьэдзэ зиIэ гъавэ (гуэдз, хьэ, нартыху).

    Словарь Кабардино-Черкесского языка > хьэдзэхэкI

  • 14 пщатэ


    фэ зэрагъэтэдж, нартыху хьэжыгъэрэ гуэдз уэтрыбрэ зэхэщIарэ гъэджэгуауэ
    пребродивший раствор из кукурузной муки и пшеничных отрубей для выделки шкур

    Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр > пщатэ

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»